خیلی از متخصصان باور دارند که بستنی به آن شکلی که ما امروز میشناسیم، از زمان حکومت ناصرالدینشاه وارد ایران شد. قبله عالم در سفر سوم خود به فرنگ، با پدیدهای به نام بستنی آشنا شدند و آن را مثل خیلی از چیزهای دیگر، به ایران وارد نمودند! از آن زمان به بعد، بستنی حسابی در دربار باب شد و کمکم، در بین عامه مردم هم جا باز کرد.
به عبارت دیگر، بستنی سنتی ایرانی از همان زمان محبوب شد. آشپزهای خوشذوق ایرانی، بستنی اروپایی را با ذائقه ایرانی سازگار کردند و بستنی زعفرانی را به ایرانیها، معرفی کردند. فردی به اسم «ممد ریش» را میتوان بنیانگذار بستنی سنتی در ایران دانست. او در زمان مظفرالدین شاه، در آشپزخانه دربار فعالیت میکرد و شاگردی داشت به اسم «اکبر مشتی».
بعد از اینکه قاجاریه منقرض شد، همین اکبر مشدی یک بستنیفروشی در تهران تأسیس کرد و تبدیل شد به قدیمی ترین بستنی فروشی در ایران؛ آنچنان بروبیایی هم داشت که اصلاً نگو و نپرس! از همان زمان به بعد بود که بستنی سنتی، به یکی از معروفترین خوراکیها و به نوعی به نماد دسر ایرانی، تبدیل شد.
جدول زیر، ارزش غذایی هر ۱۰۰ گرم از بستنی سنتی خانگی را نشان میدهد:
کالری | ۲۵۰ واحد |
چربی | ۱۱ گرم |
قند | ۲۵ گرم |
پروتئین | حدود ۴ گرم |
کربوهیدرات | ۲۵ گرم |
کلسترول | ۴۵ میلیگرم |
سدیم | ۸۰ میلیگرم |
پتاسیم | ۲۰۰ میلیگرم |
مراحل تهیه بستنی سنتی خانگی
شاید بتوان اینطور ادعا کرد مواد لازم برای تهیه بستنی سنتی خانگی، در هر خانه ایرانی پیدا میشود. تنها موردی که شاید نباشد، «ثعلب» است که خب میتوانید از شیرینی فروشیها و یا فروشگاه لوازم قنادی، خریداری کنید. به طور کلی بستنی سنتی مواد اولیه خاصی نمیخواهد و تهیهاش، بسیار ارزان برایتان تمام خواهد شد.
مواد اولیه بستنی سنتی خانگی برای ۶ نفر، به شرح زیر است:
- شیر پرچرب: ۴ پیمانه (۱ لیتر)
- خامه: ۱۰۰ گرم
- شکر: ۲ پیمانه (۵۰۰ گرم)
- گلاب: نصف پیمانه
- ثعلب: ۲ قاشق چایخوری
- خلال پسته: ۱ قاشق غذاخوری (۵۰ گرم)
- زعفران دمکرده: به مقدار لازم
- اسانس یا عرق هل: به مقدار لازم
رسیدیم سر اصل مطلب! طرز تهیه بستنی سنتی خانگی بسیار آسان است، فقط اندکی صبر میخواهد و دقت، وگرنه با روشی که ما به شما آموزش میدهیم، بستنیهایتان با بستنیهای بازاری، مو نخواهد زد!
آمادهسازی مواد اولیه بستنی سنتی و ترکیب کردنشان حدود ۳۰ دقیقه و مدت زمان حاضر شدن بستنی نیز حدود ۱۲۰ دقیقه طول خواهد کشید. در ادامه، با روش تهیه بستنی سنتی بصورت مرحله به مرحله، با ما همراه باشید.
برای تهیه بستنی سنتی خانگی، باید به شکل زیر عمل کنید:
در این مرحله، ابتدا باید تکههای خامه داخل بستنی سنتی را حاضر کنید. برای این کار، باید یک سینی هماندازه کشوهای فریزر خود انتخاب کنید. برای حفظ سلامت سینی، بهتر است که از سینی استیل استفاده کنید. سپس کف سینی را تمیز کنید و خامه را روی آن بریزید. خامه را با قاشق روی سینی پهن کنید، تا ضخامت آن به ۲میلیمتر برسد. سپس سینی را در فریزر بگذارید تا خامه یخ بزند.
نکات مهم در تهیه بستنی سنتی
- برای اینکه خامه بهتر و سریعتر یخ بزند، بهتر است از خامه کمچرب استفاده کنید.
- برای اینکه خامه راحتتر از سینی جدا شود، میتوانید کف سینی را سلفون پهن کنید.
طرز تهیه مایع بستنی سنتی
حال به سراغ آمادهکردن مایع بستنی بروید. در این مرحله باید شیر را در قابلمهای مناسب ریخته و روی گاز بگذارید. صبر کنید تا شیر جوش بیاید. بعد از آنکه جوش آمد، زیرش را کم کنید. اکنون نوبت آن است که گلاب و زعفران دمکرده را به محتویات قابلمه، اضافه کنید. مواد را خوب به هم بزنید تا با هم ترکیب شوند.
- سعی کنید زعفران بیشتری را به شیر روی حرارت اضافه کنید.
- هرچند که ممکن است که شیر روی حرارت با زعفران، رنگ دلخواه شما را بگیرد، اما بعداً که سرد شود، کمرنگتر خواهد شد.
اکنون پودر ثعلب و شکر را در ظرفی جداگانه ریخته، خوب به هم بزنید. سپس مخلوط شکر و ثعلب را قاشق، به محتویات قابلمه اضافه کنید. با یکدست محتویات قابلمه را خوب هم بزنید، و با دست دیگر، شکر و ثعلب را اضافه کنید. توجه کنید که شکر و ثعلب ابتدا بهخوبی حل شود، سپس قاشق بعدی را اضافه کنید. این کار را آنقدر ادامه دهید تا تمام مخلوط، در شیر حل شود. در نهایت مایع بستنی سنتی شما مقداری غلیظ خواهد شد.
اکنون ظرف بزرگی را بردارید و داخلش را پر از یخ کنید. مایع بستنی را از داخل قابلمه خالی کرده و داخل ظرف دیگری بریزید. توجه کنید که قطر ظرف یخ، از ظرف بستنی بیشتر باشد. حال باید شروع کنید بههمزدن مایع بستنی. این کار را آنقدر ادامه میدهیم که مایع بستنی، کشدار شود. سپس به مدت ۳۰ دقیقه، باید آن را داخل فریزی قرار دهید. این عمل (هم زدن و داخل فریزر گذاشتن) را تا ۵ مرتبه تکرار کنید.
قبل از اینکه مایع بستنی را برای آخرین بار در فریزر بگذارید، باید خامه را نیز به آن اضافه کنید. خامه را از روی سینی جدا کرده و آن را به اندازه دلخواه، خرد کنید. سپس خامه خرد شده را همراه با خلال پسته به بستنی اضافه کرده و خوب به هم بزنید. عرق یا اسانس هل را نیز میتوانید در همین حین، اضافه کنید. در نهایت، مایع بستنی را برای ۲ ساعت داخل فریزر بگذارید. بعد از این زمان، بستنی شما آماده است، نوش جان!
نکات مهم
- در انتخاب ثعلب دقت کنید؛ اگر ثعلب باکیفیت نباشد، بستنی کشدار نخواهد شد و به اصطلاح، نخواهد بست.
- مقدار ثعلب را میتوانید به سلیقه خود بیشتر کنید.
- حدود ۳۰ دقیقه آمادهسازی مایع بستنی طول میکشد. حدود ۱۲۰ دقیقه نیز برای هم زدن و کشدار شدن بستنی و در نهایت حدود ۱۲۰ دقیقه نیز برای بستن بستنی زمان میبرد.
- در صورت استفاده از بستنیساز، لازم است مایع بستنی را اول در فریزر قرار دهید تا کمی ببندد.
- توصیه میشود که شیر را ابتدا بجوشانید و بعداً برای تهیه بستنی از آن استفاده کنید.
- اگر تمایل دارید بستنی شما رژیمی شود، خامه را از مواد اولیه آن حذف کنید. البته خامه در خوشمزه شدن بستنی سنتی بسیار موثر است.
- اگر دوست داشته باشید، میتوانید به جای استفاده از زعفران، از پودر کاکائو استفاده کنید.